Rok 2021 przyniósł prawdziwy przełom w polityce energetycznej Belgii. Rząd Federalny przedstawił swoją wizję oraz strategię, które mają na celu przemianę kraju w główny punkt importu i tranzytu zielonego wodoru w Europie. Strategia Wodorowa, zaktualizowana w październiku 2022 roku, wyraża ambicje Belgii w dążeniu do przyspieszenia inicjatyw z zakresu energii odnawialnej, w tym czystego wodoru.
Ambitne cele i konkretna strategia
Według najnowszej aktualizacji Strategii Wodorowej z 2022 roku Belgia planuje importować znaczne ilości zielonego wodoru i jego pochodnych (20 TWh w 2030 roku i pomiędzy 200 a 350 TWh w 2050 roku), aby zaspokoić swoje wewnętrzne potrzeby, a także potrzeby transmisji do sąsiednich krajów. To jest zgodne z wcześniejszym uznanie przez rząd potrzeby masowego importu wodoru, aby spełnić cele klimatyczne.
Strategia Wodorowa priorytetowo traktuje stworzenie dedykowanego, otwartego dla wszystkich systemu transportu wodoru, co jest kluczowe dla przekształcenia Belgii w lokalny hub wodorowy. W ten sposób Belgia chce stworzyć wiele "dolin wodorowych", obsługujących szeroki zakres firm chemicznych i petrochemicznych zlokalizowanych wokół strategicznie położonych portów w Antwerpii, Gandawie i Zeebrugge.
Rola Belgii jako pioniera w rozwoju gospodarki wodorowej wynika z kilku czynników. Po pierwsze, kraj ten dysponuje zaawansowanym systemem dostawców oraz unikalnym geograficznie położeniem portów, które stanowią kluczowe punkty importu i konsumpcji wodoru. Po drugie, rządy Belgi na różnych szczeblach dążą do osiągnięcia europejskiego liderstwa w dziedzinie wodoru. Po trzecie, nieodzownym elementem jest powstanie Belgijskiej Rady Wodoru.
Branża wodorowa powołała instutycje mającą koordynować jej działalność w Belgii. Belgijska Rada Wodoru będzie pełni ważne zadania, takie jak promowanie belgijskiego przemysłu wodorowego na krajowym i międzynarodowym forum, czy reprezentowanie belgijskiego ekosystemu wodorowego na różnych platformach. Organizacja ta ma również na celu doradzanie belgijskim decydentom politycznym w zakresie realizacji ich regionalnych i federalnych strategii wodorowych. Rada nie jest ani regionalną, ani federalną inicjatywą, ale jest stworzona przez branżę wodorową, mającą poparcie polityczne. Wszyscy kompetentni ministrowie wyrazili poparcie dla tej nowej inicjatywy.
Belgijskie prawo wodorowe
W związku z federalną strukturą Belgii, kwestie prawne dotyczące energii i polityki energetycznej są podzielone między rząd federalny a regionalne. Rząd federalny jest odpowiedzialny za ustawodawstwo dotyczące dużych instalacji energetycznych i magazynowania energii, energii jądrowej, energii z morza, przesyłu energii elektrycznej, transportu gazu i cen energii detalicznej. Tymczasem rządy regionalne Flandrii, Brukseli i Walonii ustanawiają przepisy dotyczące odnawialnych źródeł energii, efektywności energetycznej, sieci dystrybucji i ogrzewania miejskiego. Wszystkie rządy współpracują przy realizacji długoterminowej polityki energetycznej Belgii i przekształceniu gospodarki w kierunku neutralności klimatycznej.
6 lipca 2023 roku, belgijski parlament przyjął tak zwany "Akt o Wodorze", którego celem jest ustanowienie dedykowanego ram regulacyjnych dla sieci przesyłowych wodoru. Akt ten wprowadza jednolite przepisy regulujące działalność operatora sieci wodorowej (OSW) i ma na celu zapewnienie, że Belgia będzie w pełni zintegrowana z europejską siecią transportu wodoru. Komisja Regulacji Elektryczności i Gazu (Commission de Régulation de l'Electricité et du Gaz) jest odpowiedzialna za monitorowanie i regulowanie rynku wodoru. Kompetencje te oparte są na rolach, które obecnie pełni na rynkach gazu naturalnego i energii elektrycznej (np. rozstrzyganie sporów).
Treść ustawy przewiduje utworzenie jednego Operatora Sieci Wodorowej (OSW), który będzie odpowiedzialny za działanie infrastruktury transportu wodoru w Belgii, plany rozwoju sieci oraz relacje handlowe z użytkownikami sieci. Desygnacja jednego OSW ma na celu ułatwienie rozwijania w pełni zintegrowanej sieci wodorowej na terenie Belgii. Jednym z kluczowych elementów propozycji jest zapewnienie niezależności operatora sieci wodorowej. W skrócie proponowany system separacji operatora sieci wodorowej zakłada:
Wertykalne wymagania separacji (verticalunbundling requirements)
- ścisłe oddzielenie działalności przesyłowej OSW od wytwarzania i dystrybucji wodoru.
Horyzontalne wymagania separacji (orizontal unbundling requirements)
- choć jedna grupa może prowadzić działalność operatora sieci gazu ziemnego i wodoru, musi ona prowadzić te działania za pomocą oddzielnych podmiotów prawnych i prowadzić oddzielne rachunki, aby uniknąć jakiejkolwiek subsydiowania skośnego między tymi działaniami.
Podsumowanie
Niewątpliwie, Belgia jest na czele rewolucji wodorowej. Wprowadzane regulacje i strategie stanowią model do naśladowania dla innych krajów, które chcą zasilić swoje gospodarki zieloną energią i przyspieszyć walkę z globalnym ociepleniem. Podejmowane działania są ważnym krokiem na drodze do osiągnięcia celów klimatycznych Unii Europejskiej, a Belgia udowadnia, że zielony wodór może odegrać kluczową rolę w tej transformacji.
Źródło: Bartłomiej Kupiec, zielonagospodarka.pl
